מאיר פיצ'חדזה - חיים מרתקים ואמנות מעוררת השראה
מאיר פיצ'חדזה נולד בגיאורגיה בשנת 1955 ונפטר בישראל בשנת 2010. בין לבין הוא הדגים כיצד ניתן לתעל תחושת זרות וקושי לתקשר באופן מילולי לטובת יצירת אמנות מטלטלת, והפך לאחר הציירים הישראלים היותר מוערכים וגם אהודים.
מחסום שפה כקרש קפיצה לקריירה כצייר
פיצ'חדזה נולד כאמור בגיאורגיה, ולישראל הוא הגיע בגיל 17 ביחד עם משפחתו. בשלב הזה של חייו כבר היה מאיר הצעיר צייר מוכשר, שכבר למד את התחום, אליו הגיע בעקבות אחותו מקוואלה ולמרות שאביו התנגד לכך, מספר שנים.
כמו מהגרים רבים, גם פיצ'חדזה נאלץ לזנוח את האהבה והיצירה לטובת פרנסה (בעבודות מזדמנות כגון עיצוב מצבות) אבל עד מהרה הציור חזר להיות חלק מרכזי מחייו – וליתר דיוק הוא ואחותו הגדולה מקוואלה החלו לצייר ביחד ואף הציגו יצירות במספר תערוכות שזכו לשבחים.
ב-1979 החליטה מקוואלה לשים קץ לחייה, ובעקבות זאת גם האח הצעיר מאיר החליט החלטה משמעותית: לעבור לסגנון ציור חדש. ב-1982 הוא החל ללמוד ב"קלישר", ומאחר שכבר היה אמן מוכר הוחלט לקבלו הישר לשנת הלימודים השנייה. בפרק זה של חייו באה לידי ביטוי הדואליות שאפיינה אותו, כשצד אחד התבלט כאמן מוכשר ודעתן שלא מהסס להביע את דעותיו הנחרצות גם מול צוות ההוראה, ומצד שני סובל מחוסר ביטחון עקב השליטה הלקויה בעברית כמו גם העובדה שהיה מעט מגמגם.
תחושת הזרות המשיכה להוות חלק בלתי נפרד מהאישיות של פיצ'חדזה ובאה לידי ביטוי גם באמנות שיצר. הוא נחשב לצייר יוצא דופן, אמיץ ולא שגרתי, שאינו מהסס לפרוץ קונבנציות אמנותיות. הדוגמה הטובה ביותר לכך הייתה לצייר על בד שנצבע כולוב שחור ולא על רקע לבן כמקובל, או כפי שהגדיר זאת מאיר פיצ'חדזה, "אני בא אל השחור עם פנס – ומאיר אותו". עוד על מאיר פיצ'חדזה בלינק הזה.
רוח חופשית אמיתית
פיצ'חדזה היה אמן אמיתי, כזה שמתאפיין ברוח חופשית אמיתית, ובהתאם המנעד הרחב של נושאי הציורים שלו וגם הסגנונות – איכרים שצוירו בסגנון קלאסי, ציוריים קיטשיים של נופים רומנטיים (רוח החופש שפיעמה בפיצ'חדזה אפשרה לו ליצור גם יצירות קיטשיות בלי לחשוש מביקורת על כך), יצירות סוריאליסטיות, ריאליזם פיגורטיבי ועוד ועוד.
עוד כדאי לדעת שכאמן בכל נימי נפשו לא הגביל את עצמו פיצ'חדזה לציור בלבד ובין השאר היה זה שעיצב את אחד המקומות המיתולוגיים בתל אביב, ה"ננה בר" של ננה שרייר, שבאותה תקופה הייתה גם בת זוגו ובמידה רבה גם היא דוגמה נהדרת למהגרת שתיעלה קושי לאמנות (קולינרית).
קריירה מרשימה שנקטעה מוקדם מדי
אין ספק שפיצ'חדזה זכה לחיות חיים מלאים ביצירה, התמודדות עם קשיים ואתגרים, סיפוק ועניין. בנוסף הפגין תמיד מחויבות מלאה לא רק לאמנות טוטאלית אלא גם למשפחה, וכך למשל כשבתו לורי הייתה זקוקה להשתלת כליה הוא חזר מיד מארה"ב ותרם לה את האיבר החיוני.
מעניין לדעת שגם הבשורה על מחלת הסרטן בה חלה פיצ'חדזה הגיעה אליו כשהיה בארה"ב, בעוד מסע שהביא אותו גם לתודעה של עולם האמנות האמריקאי. בשנת 2010 נפטר פיצ'חדזה עקב אותה מחלת סרטן, כשהוא כאמור אחד הציירים היותר אהובים בארץ, ולאחר תערוכת יחיד במוזיאון תל אביב (בשנת 2003, תערוכה אשר זכתה לשבחים רבים), ובעצם לא רק בישראל אלא מוערך ופופולרי גם במדינות אחרות בעולם.
המגוון העצום של היצירות של מאיר פיצ'חדזה מאפשר לכל אחת ולכל אחת להתחבר לציור כזה או אחר של האמן הגיאורגי-ישראלי המוכשר, ולהוסיף לחיים שלהם אמנות מעוררת השראה – ובמכירה פומבית ניתן למצוא ציורים במחיר אטרקטיבי במיוחד.